📦 چیدمان استاندارد مارپیچی (راست به چپ، جلو به عقب):

1. 💧 آب مقطر – برای تزریق یا رقیق‌سازی
   
   

2. 🧠 اپی‌نفرین (Epinephrine)* – احیای قلبی و آنافیلاکسی
   
   

3. ❤️ آتروپین (Atropine)* – درمان برادی‌کاردی
   
   

4. ⚡ آمیودارون (Amiodarone)* – ضد آریتمی قوی
   
   

5. ⚡ لیدوکائین ۲٪ (Lidocaine)* – ضد آریتمی و بی‌حس‌کننده موضعی
   
   

6. 🫀 آدنوزین (Adenosine)* – توقف سریع تاکی‌کاردی پاروکسیسمال
   
   

7. 💥 نیتروگلیسیرین (NTG)* – وازودیلاتور برای درد قلبی
   
   

8. 💓 دوپامین (Dopamine)* – تقویت پرفیوژن در شوک
   
   

9. 💓 دوبوتامین (Dobutamine)* – اینوتروپ مثبت برای نارسایی قلبی
   
   

10. 🩸 هپارین (Heparin) – ضدانعقاد
    
    

11. 💢 وراپامیل (Verapamil)* – کنترل ریتم‌های سریع دهلیزی
    
    

12. 💔 دیگوکسین (Digoxin)* – کاهش ضربان و افزایش انقباض قلب
    
    

13. 💉 لابتالول (Labetalol)* – کاهش فشار خون اورژانسی
    
    

14. 💦 فوروزماید (Furosemide) – دیورتیک قوی برای CHF و ادم
    
    

15. 🚫 نالوکسان (Naloxone) – آنتاگونیست اوپیوئید
    
    

16. 😴 میدازولام (Midazolam)* – آرام‌بخش سریع‌الاثر
    
    

17. 😌 دیازپام (Diazepam) – ضد اضطراب و ضد تشنج
    
    

18. ⚡ فنی‌توئین (Phenytoin) – کنترل تشنج
    
    

19. 💤 فنوباربیتال (Phenobarbital)* – ضدتشنج قوی
    
    

20. 🧠 هالوپریدول (Haloperidol)* – ضدروان‌پریشی، مخصوصاً در دلیریوم
    
    

21. 💪 کلسیم گلوکونات (Calcium Gluconate)* – هیپوکلسمی یا سمیت پتاسیم
    
    

22. 🤧 دیفن‌هیدرامین (Diphenhydramine) – آنتی‌هیستامین سریع
    
    

23. 🔥 هیدروکورتیزون (Hydrocortisone) – ضد التهاب و آنافیلاکسی
    
    

24. 🤢 متوکلوپرامید (Metoclopramide) – ضدتهوع و تقویت حرکات گوارشی
    
    

✨ داروهای دارای علامت * نیاز به مانیتورینگ حین مصرف دارن.
📍 همه‌ی این داروها باید با لیبل مناسب، تاریخ انقضا، و در جای مشخص‌شده‌ی خودشون در کشو چیده بشن.

🩺 موارد مصرف اورژانسی:

• برای رقیق‌سازی داروها قبل از تزریق

• تهیه محلول‌های تزریقی در شرایط اضطراری
  
  

📌 مکانیسم اثر:
مکانیسم اثر خاصی نداره چون ماده‌ی فعال دارویی نیست. فقط نقش حامل و رقیق‌کننده داره و کمک می‌کنه برخی داروها با ایمنی بیشتر تزریق بشن.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• تزریقی همراه با داروهای دیگر

• به‌هیچ‌وجه به‌تنهایی نباید وریدی یا عضلانی تزریق بشه

• دوز مصرفی بسته به دستور پزشک و نوع دارو متغیره
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:

• قبل از رقیق‌سازی، سازگاری دارو با آب مقطر باید بررسی بشه

• آمپول‌های باز شده باید بلافاصله مصرف بشن

• عدم تزریق مستقیم وریدی

🩺 موارد مصرف اورژانسی:

• درمان آریتمی‌های تهدیدکننده حیات مانند:
   ▪️ فیبریلاسیون بطنی (VF)
   ▪️ تاکی‌کاردی بطنی بدون نبض (VT)
   ▪️ تاکی‌آریتمی‌های مقاوم به درمان
  
  

📌 مکانیسم اثر:
آمیودارون یک ضدآریتمی کلاس III است که به‌طور گسترده اثر می‌گذارد:

• مهار کانال‌های پتاسیم → افزایش مدت پتانسیل عمل و فاز رپولاریزاسیون

• اثر آنتی‌آدرنرژیک جزئی → کاهش تحریک‌پذیری قلب

• مهار ضعیف کانال سدیم و کانال کلسیم

• آهسته‌کردن هدایت AV node
  → در مجموع باعث کاهش تحریک‌پذیری و تثبیت ریتم قلبی می‌شود.
  
  

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• در VF یا VT بدون نبض: 300mg وریدی سریع (در 20–30ml نرمال سالین یا D5W)
   در صورت نیاز، دوز 150mg تکرار می‌شود

• در آریتمی با نبض: 150mg طی 10 دقیقه، سپس انفیوژن نگهدارنده
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:

• داروی High Alert و نیازمند مانیتورینگ مداوم (ECG، فشار، سطح هوشیاری)

• ممکن است باعث افت فشار، برادیکاردی، یا بلوک قلبی شود

• تزریق سریع ممکن است باعث هایپوتانسیون شدید شود

• نور را از دارو دور نگه دارید (نورگریز است)

• حتماً با دکستروز یا نرمال سالین رقیق شود، با سایر داروها ترکیب نشود

🩺 موارد مصرف اورژانسی:

• درمان تاکی‌کاردی فوق بطنی (SVT)

• تشخیص نوع آریتمی با بلاک گذرای AV node

• گاهی برای تمایز بین تاکی‌آریتمی‌های دهلیزی و بطنی
  
  

📌 مکانیسم اثر:
آدنوزین آگونیست گیرنده‌های A1 آدنوزین در قلب است.
با فعال‌سازی این گیرنده‌ها در گره AV باعث مهار گذر ایمپالس الکتریکی و بلوک گذرای AV node می‌شود.
→ این توقف کوتاه گاهی منجر به برگشت ریتم نرمال سینوسی می‌شود.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• دوز اولیه: 6mg IV push سریع طی 1–2 ثانیه

• در صورت عدم پاسخ، 12mg می‌توان تکرار کرد (تا سقف 2 بار)

• حتماً باید به دنبال آن یک شستشوی سریع (flush) با سرنگ نرمال سالین انجام شود
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:

• عوارض گذرا مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرگیجه یا احساس مرگ شایع ولی موقتی‌اند

• به دلیل نیمه‌عمر بسیار کوتاه (~10 ثانیه)، تزریق باید بسیار سریع و مستقیم به ورید مرکزی یا بزرگ انجام شود

• پایش ECG لحظه‌ای ضروری است

• در بیمارانی که داروی بلوک کننده AV مصرف می‌کنند (مثل وراپامیل یا دیگوکسین) با احتیاط

🩺 موارد مصرف اورژانسی:

• آنژین صدری حاد (angina)

• سندرم کرونری حاد (ACS)

• ادم ریوی ناشی از نارسایی قلبی

• کاهش فشار خون در هیپرتانسیون اورژانسی (در برخی موارد)
  
  

📌 مکانیسم اثر:
نیتروگلیسیرین یک نیترات آلی است که در بدن به نیتریک اکسید (NO) تبدیل می‌شود.
نیتریک اکسید باعث:

• اتساع وریدها → کاهش فشار پرشدگی قلب (preload)
  
  

• در دوزهای بالاتر: اتساع شریان‌ها → کاهش مقاومت محیطی (afterload)
  → در مجموع، کاهش نیاز قلب به اکسیژن و تسکین درد قلبی
  
  

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• در درد قلبی: تزریق وریدی با دوز 5 mcg/min شروع، سپس افزایش تدریجی

• ممکن است ابتدا به صورت پرل زیرزبانی هم استفاده شود (ولی پرل در کشوی دوم است)

• در ادم ریوی: دوز بالاتر و سریع‌تر با مانیتورینگ کامل
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:

• فشار خون و سطح هوشیاری حین مصرف باید دائم پایش شود

• افت فشار، سردرد، سرگیجه از عوارض شایع‌اند

• در بیماران مصرف‌کننده سیلدنافیل (ویاگرا) کاملاً ممنوع است (خطر افت فشار کشنده)

• تزریق در ورید محیطی ممکن است باعث تحریک ورید شود؛ رقیق‌سازی توصیه می‌شود

• داروی High Alert در دوزهای بالا

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
دوپامین یک داروی اورژانسی مهم برای مدیریت افت فشار خون در بیماران دچار شوک است. این دارو به‌ویژه در موارد شوک سپتیک، کاردیوژنیک شوک و حتی در برادی‌کاردی مقاوم به درمان کاربرد دارد. گاهی برای افزایش پرفیوژن کلیوی در بیماران کم‌ادرار نیز استفاده می‌شود.

📌 مکانیسم اثر:
دوپامین بسته به دوز مصرفی‌اش، گیرنده‌های مختلفی را تحریک می‌کند:

در دوز پایین (حدود 1 تا 5 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم در دقیقه)، گیرنده‌های دوپامینرژیک (D1) در کلیه‌ها و مزانتر تحریک می‌شن و موجب گشاد شدن عروق کلیوی و بهبود جریان ادرار می‌شن.

در دوز متوسط (5 تا 10 میکروگرم بر کیلو در دقیقه)، گیرنده‌های β1 قلبی فعال می‌شن که باعث افزایش انقباض‌پذیری عضله قلب و بالا رفتن ضربان قلب می‌شن.

در دوز بالا (بیش از 10 میکروگرم بر کیلو در دقیقه)، گیرنده‌های α1 تحریک می‌شن و این موجب انقباض عروق محیطی و افزایش فشار خون سیستولیک می‌شه.

این خاصیت «وابسته به دوز» دوپامین رو به دارویی چندمنظوره تبدیل کرده که در موقعیت‌های مختلف اورژانسی، بسته به نیاز بدن، می‌تونه پشتیبان حیاتی باشه.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:
دوپامین به‌صورت انفیوژن مداوم (با پمپ تزریق) استفاده می‌شه و دوز اولیه معمولاً از 2 تا 5 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم در دقیقه شروع می‌شه. بسته به پاسخ بیمار، دوز می‌تونه به‌تدریج تا 20–50 میکروگرم بر کیلو بر دقیقه افزایش پیدا کنه.

پیش از تزریق، دارو باید در حجم مشخصی از نرمال سالین یا دکستروز ۵٪ رقیق بشه (مثلاً 200 یا 250 میلی‌لیتر) و فقط از راه وریدی مرکزی یا مسیر امن با کنترل مداوم تزریق بشه.

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– حتماً باید بیمار در حین تزریق، تحت مانیتورینگ دقیق فشار خون، ریتم قلب و حجم ادرار باشه.
– در دوزهای بالا، احتمال آریتمی قلبی، تنگی نفس، آنژین صدری و حتی ایسکمی اندام‌ها وجود داره.
– دوپامین نباید خارج از ورید نشت کنه، چون باعث نکروز بافتی می‌شه. در صورت extravasation، تزریق موضعی فنتولامین توصیه می‌شه.
– در بیماران با آریتمی بطنی یا فیبریلاسیون دهلیزی، مصرف دارو باید با احتیاط کامل انجام بشه.
– انفیوژن طولانی‌مدت باید با پایش دقیق عملکرد کلیه و اندام‌ها همراه باشه.

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
دوبوتامین یکی از داروهای پرکاربرد در احیای بیماران با نارسایی قلبی حاد، کاردیوژنیک شوک و شرایطی‌ست که نیاز به تقویت قدرت پمپاژ قلب وجود دارد. برخلاف دوپامین که اثر وسیع‌تری دارد، دوبوتامین عمدتاً روی عملکرد قلبی متمرکز است و برای افزایش برون‌ده قلبی بدون افزایش زیاد فشار خون به کار می‌رود.

📌 مکانیسم اثر:
دوبوتامین یک آگونیست قوی گیرنده‌های β1 آدرنرژیک در قلب است. با تحریک این گیرنده‌ها:

• قدرت انقباض قلب (contractility) را افزایش می‌دهد

• در نتیجه، حجم خون پمپاژشده در هر ضربان (stroke volume) بیشتر می‌شود

• در دوزهای معمول، اثر قابل توجهی بر افزایش ضربان قلب یا فشار خون ندارد

• اثر مختصری بر گیرنده‌های β2 نیز دارد که باعث گشاد شدن عروق محیطی و کاهش مقاومت عروقی (afterload) می‌شود
  
  

در مجموع، دوبوتامین باعث افزایش برون‌ده قلبی با فشار خون نسبتاً پایدار می‌شود، که آن را به دارویی ایده‌آل برای نارسایی قلبی با افت پرفیوژن تبدیل می‌کند.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:
دوبوتامین به‌صورت انفیوژن مداوم از راه وریدی تجویز می‌شود.
دوز رایج شروع از 2.5 تا 5 میکروگرم بر کیلوگرم در دقیقه است و در صورت نیاز می‌توان آن را به تدریج تا 20 میکروگرم بر کیلو در دقیقه افزایش داد.

دارو باید حتماً در محلول‌های تزریقی (معمولاً D5W یا نرمال سالین) رقیق شده و با پمپ تزریق استفاده شود. معمولاً در حجم 250 یا 500 میلی‌لیتر رقیق می‌شود. برای کاهش خطر آریتمی و افت فشار ناگهانی، افزایش دوز باید تدریجی باشد.

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– بیمار باید تحت پایش دقیق پارامترهای حیاتی (فشار خون، ریتم قلب، برون‌ده ادراری) باشد.
– برخلاف دوپامین، دوبوتامین در بیماران دچار هیپوتانسیون شدید ممکن است کافی نباشد، چون اثرات آلفا محدودی دارد.
– شایع‌ترین عارضه: تاکی‌کاردی و آریتمی‌های بطنی در دوزهای بالا
– در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی یا ایسکمی فعال، خطر تشدید آریتمی وجود دارد
– در نارسایی مزمن کلیوی، دوز باید با دقت تنظیم شود
– نباید با سایر داروها در یک سرم ترکیب شود، مگر با تأیید دقیق منابع دارویی

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
وراپامیل یک داروی ضد آریتمی و مسدودکننده کانال کلسیمی است که در شرایط خاصی برای کنترل ریتم قلبی در اورژانس استفاده می‌شود. کاربردهای اصلی آن شامل:

• تاکی‌کاردی فوق بطنی (SVT)
  
  

• فیبریلاسیون دهلیزی یا فلاتر دهلیزی با پاسخ بطنی سریع
  
  

• کاهش سرعت هدایت در گره AV
  
  

• کنترل فشار خون در موارد خاص (در دوزهای پایین)
  
  

📌 مکانیسم اثر:
وراپامیل با مهار کانال‌های کلسیم نوع L در سلول‌های عضله قلب و عروق، سه اثر اصلی ایجاد می‌کند:

1. کاهش سرعت هدایت در گره AV → کاهش پاسخ بطنی در تاکی‌آریتمی‌ها
   
   

2. کاهش قدرت انقباض قلب (inotropy-) → کاهش بار کاری قلب
   
   

3. گشاد کردن عروق محیطی → کاهش مقاومت عروق و فشار خون
   
   

این دارو عمدتاً روی بخش‌های دهلیزی قلب و گره AV اثر دارد و در آریتمی‌هایی که منشأ بالای بطنی دارند (supraventricular) بسیار مؤثر است.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• دوز اولیه: 2.5 تا 5 mg به‌صورت وریدی آهسته طی 2 دقیقه
  
  

• در صورت نیاز، می‌توان پس از 10–15 دقیقه، دوز دوم را با مقدار 5–10 mg تکرار کرد (تا سقف مجموع 20 mg)
  
  

• در بیماران سالمند یا با افت فشار، دوز اولیه پایین‌تر توصیه می‌شود
  
  

• تزریق باید آهسته و تحت مانیتورینگ کامل انجام شود
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– با داروی بتابلاکر (مثل پروپرانولول) هم‌زمان نباید تجویز شود، چون ممکن است باعث بلوک کامل AV یا آریست شود
– خطر افت فشار خون، برادیکاردی و حتی بلوک کامل قلبی در دوزهای بالا وجود دارد
– در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، مصرف با احتیاط شدید
– مانیتورینگ مداوم ریتم قلب و فشار خون الزامی است
– دارو ممکن است موجب یبوست یا سردرد شود
– در نارسایی کبدی نیاز به تنظیم دوز دارد
– در شوک یا سندرم ولف-پارکینسون-وایت (WPW) با فیبریلاسیون دهلیزی ممنوع است

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
دیگوکسین یک داروی گلیکوزیدی قلبی است که برای کاهش ضربان قلب و تقویت انقباض قلب در بیماران دچار نارسایی قلبی و آریتمی‌های دهلیزی به کار می‌رود. در اورژانس، معمولاً در موارد زیر تجویز می‌شود:

• کنترل پاسخ بطنی در فیبریلاسیون دهلیزی یا فلاتر دهلیزی
  
  

• تقویت برون‌ده قلبی در نارسایی احتقانی قلب (CHF)، به‌ویژه در بیماران مزمن
  
  

• گاهی در تاکی‌کاردی‌های فوق بطنی مقاوم در بیماران ناپایدار
  
  

📌 مکانیسم اثر:
دیگوکسین از دو طریق اصلی اثر می‌گذارد:

1. افزایش قدرت انقباض قلب (اثر اینوتروپ مثبت):
    با مهار آنزیم Na⁺/K⁺ ATPase در سلول‌های قلبی، باعث افزایش غلظت داخل‌سلولی سدیم می‌شود؛ این تغییر منجر به افزایش غلظت کلسیم داخل سلولی و در نهایت تقویت انقباض عضله قلب می‌شود.
   
   

2. کاهش سرعت ضربان قلب (اثر کرونوتروپ منفی):
    از طریق تحریک واگ (عصب پاراسمپاتیک)، باعث کند شدن هدایت الکتریکی در گره AV می‌شود و در نتیجه ضربان قلب کاهش می‌یابد، به‌خصوص در آریتمی‌های دهلیزی.
   
   

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• دوز بارگیری (loading dose) در اورژانس معمولاً بین 0.5 تا 1.0 mg وریدی است، که به‌صورت تزریق آهسته و تقسیم‌شده در چند دوز طی 24 ساعت انجام می‌شود
  
  

• شروع با 0.25 mg وریدی، سپس ارزیابی پاسخ و تکرار در صورت نیاز
  
  

• دوز نگهدارنده معمولاً به‌صورت خوراکی ادامه داده می‌شود
  
  

• در بیماران مسن، دوز پایین‌تر توصیه می‌شود
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– شاخص درمانی دیگوکسین بسیار باریک است؛ یعنی فاصله بین دوز مؤثر و سمی آن کم است
– علائم مسمومیت با دیگوکسین شامل: تهوع، استفراغ، تاری دید (دیدن هاله نور اطراف اشیاء)، برادیکاردی و آریتمی‌های خطرناک
– قبل از تجویز، ضربان قلب بیمار باید چک شود؛ اگر ضربان کمتر از 60 بود، تزریق ممنوع است
– در صورت مصرف همزمان با داروهایی مثل آمیودارون، وراپامیل یا اسپیرونولاکتون، خطر سمیت بیشتر می‌شود
– سطح سرمی دیگوکسین باید پایش شود؛ سطح درمانی معمولاً بین 0.5 تا 2.0 ng/mL است
– در نارسایی کلیه، دوز باید کاهش یابد چون دفع دارو عمدتاً کلیوی است
– پادزهر مسمومیت شدید با دیگوکسین: Digoxin Immune Fab (در دسترس محدود)

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
فوروزماید یک دیورتیک قوی و سریع‌الاثر از نوع لوپ است که در اورژانس برای تخلیه فوری مایعات اضافی از بدن استفاده می‌شود. کاربردهای اصلی آن عبارت‌اند از:

• ادم ریوی حاد (Acute Pulmonary Edema)
  
  

• نارسایی احتقانی قلب (CHF)
  
  

• هایپرکالمی (افزایش پتاسیم خون) – به‌عنوان درمان کمکی
  
  

• پرفشاری خون شدید همراه با احتباس مایعات
  
  

• دفع اجباری مایعات در بیماران کلیوی یا مسمومیت‌ها
  
  

📌 مکانیسم اثر:
فوروزماید در بخش ضخیم شاخه صعودی هنله در نفرون کلیه عمل می‌کند و بازجذب سدیم، پتاسیم و کلر را مهار می‌کند.
با جلوگیری از بازجذب این الکترولیت‌ها، آب نیز در لوله‌های کلیه باقی می‌ماند و به‌صورت ادرار دفع می‌شود.
→ نتیجه: دفع سریع و پرحجم ادرار، کاهش فشار داخل عروق و کاهش ادم ریوی یا محیطی
همچنین به دلیل تأثیر روی جریان خون کلیه و آزادسازی پروستاگلاندین‌ها، ممکن است فشار خون را نیز کاهش دهد.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• دوز وریدی معمول: 20 تا 40 mg آهسته تزریق شود (بر اساس پاسخ بیمار می‌توان تکرار کرد)
  
  

• در موارد شدید: دوز تا 80–100 mg نیز ممکن است تجویز شود
  
  

• در بیماران دارای نارسایی مزمن کلیه یا وابسته به دیالیز، دوز ممکن است افزایش یابد
  
  

• معمولاً به‌صورت تزریق وریدی آهسته طی 1–2 دقیقه یا به‌صورت انفیوژن مداوم استفاده می‌شود
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– پایش دقیق حجم ادرار، فشار خون، وزن روزانه و سطح الکترولیت‌ها ضروری است
– خطر هیپوکالمی، هیپوناترمی و دهیدراتاسیون بالاست
– افت شدید فشار خون ممکن است در تزریق سریع یا در بیماران دهیدراته رخ دهد
– در سالمندان، دوز باید با احتیاط شروع شود
– بیماران ممکن است دچار افت شنوایی موقت شوند اگر دوز بالا خیلی سریع تزریق شود
– باید از لحاظ کاهش پتاسیم تحت نظر باشد، خصوصاً در بیماران قلبی یا کسانی که دیگوکسین مصرف می‌کنند
– مصرف همزمان با آمینوگلیکوزیدها یا سایر داروهای سمی برای کلیه، خطرناک است

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
نالوکسان یک پادزهر اختصاصی برای اوپیوئیدهاست و از حیاتی‌ترین داروهای ترالی احیاست. در موارد زیر به‌سرعت تجویز می‌شود:

• مسمومیت با مواد مخدر (اُپیوئیدها) مانند مورفین، فنتانیل، متادون، ترامادول، هروئین

• کاهش سطح هوشیاری یا تنفس پس از مصرف داروهای ضد درد مخدر

• بازگرداندن تنفس در بیماران دچار آپنه ناشی از اوپیوئید

• گاهی به‌عنوان ابزار تشخیصی در مسمومیت مشکوک به مواد
  
  

📌 مکانیسم اثر:
نالوکسان آنتاگونیست رقابتی گیرنده‌های اوپیوئیدی (μ, κ, δ) است.
این گیرنده‌ها در مغز، نخاع و راه‌های تنفسی مسئول کاهش تنفس، کاهش درد و کاهش سطح هوشیاری تحت تأثیر اوپیوئیدها هستند.
نالوکسان با نشستن روی این گیرنده‌ها، جلوی اتصال اوپیوئید را می‌گیرد یا اتصالش را می‌شکند و باعث بازگشت سریع تنفس و سطح هوشیاری می‌شود.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• دوز رایج وریدی (IV) یا عضلانی (IM): 0.4 تا 2 mg، قابل تکرار هر 2–3 دقیقه تا سقف 10 mg

• در صورت استفاده از مسیر داخل بینی (IN): 2 mg در هر سوراخ بینی

• برای موارد مزمن یا اوپیوئید طولانی‌اثر (مثل متادون): ممکن است نیاز به انفیوژن مداوم باشد

• در کودکان: 0.1 mg/kg (حداکثر دوز 2 mg در هر نوبت)
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– اثر نالوکسان ممکن است کوتاه‌تر از اثر مواد مخدر باشد، بنابراین احتمال برگشت علائم وجود دارد → بیمار باید مانیتور شود و انفیوژن در صورت نیاز ادامه یابد
– در افراد وابسته به اوپیوئید، ممکن است باعث بروز سندرم ترک حاد (withdrawal) شود: تعریق، تحریک‌پذیری، تهوع، درد، تشنج
– بیمار باید تحت پایش تنفسی، سطح هوشیاری، اشباع اکسیژن و فشار خون قرار گیرد
– در افرادی با مسمومیت چندگانه، ممکن است پاسخ کامل حاصل نشود
– مصرف همزمان با بنزودیازپین‌ها ممکن است نیاز به درمان ترکیبی داشته باشد (مثلاً فلومازنیل)

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
میدازولام یک داروی آرام‌بخش سریع‌الاثر از گروه بنزودیازپین‌هاست که در شرایط مختلف اورژانسی استفاده می‌شود، از جمله:

• مدیریت فوری تشنج (Status Epilepticus)

• آرام‌سازی بیمار agitated یا بی‌قرار

• پیش‌داروی القای بیهوشی یا لوله‌گذاری داخل تراشه (Intubation)

• آرام‌سازی بیمار پیش از شوک الکتریکی (cardioversion)

• ترس و اضطراب شدید در شرایط بحرانی
  
  

📌 مکانیسم اثر:
میدازولام با اتصال به گیرنده‌های GABA-A در مغز، اثر مهاری GABA (نوروترنسمیتر مهارکننده اصلی مغز) را تقویت می‌کند.
این اثر باعث افزایش نفوذ کلر به سلول‌های عصبی، مهار دپلاریزاسیون و کاهش تحریک‌پذیری نورون‌ها می‌شود.

نتیجه‌ی این فرایند، ایجاد حالت‌های زیر است:

• آرام‌بخشی (sedation)

• ضدتشنج (anticonvulsant)

• فراموشی (amnesia)

• شل شدن عضلات (muscle relaxation)

• القای خواب‌آلودگی سریع و کوتاه‌مدت
  
  

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• در تشنج فعال: 5–10 mg داخل عضلانی (IM) یا وریدی آهسته (IV push)

• برای آرام‌سازی یا پیش‌داروی لوله‌گذاری: 2–2.5 mg IV (در صورت نیاز قابل تکرار)

• در کودکان: 0.1–0.2 mg/kg بسته به وضعیت

• شروع اثر سریع (1–5 دقیقه)، مدت اثر کوتاه (30 دقیقه تا 1 ساعت)

• در صورت تزریق سریع یا دوز بالا، ممکن است نیاز به پشتیبانی تنفسی باشد
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– بیمار باید از نظر تنفس، سطح هوشیاری و اشباع اکسیژن به‌صورت لحظه‌ای پایش شود
– افسردگی تنفسی، برادیکاردی و افت فشار خون از عوارض رایج در تزریق سریع هستند
– در سالمندان یا بیماران با اختلال کبدی، دوز پایین‌تر توصیه می‌شود
– داروی محلولی شفاف و پایدار است، ولی نباید با داروهای ناسازگار ترکیب شود
– اثرات آن با پادزهر مخصوص بنزودیازپین‌ها (فلومازنیل) قابل برگشت است
– بیمارانی که مصرف مزمن بنزودیازپین دارند، ممکن است نسبت به دوز معمول مقاوم باشند
– ممکن است باعث فراموشی کوتاه‌مدت شود، به‌خصوص در بیماران هوشیار

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
دیازپام یک داروی ضدتشنج، آرام‌بخش و شل‌کننده عضلانی از خانواده بنزودیازپین‌هاست که در شرایط اورژانسی برای موارد زیر به‌کار می‌رود:

• کنترل فوری تشنج یا استاتوس اپی‌لپتیکوس (status epilepticus)

• آرام‌سازی بیماران بی‌قرار یا تحریک‌پذیر در بحران‌ها

• الکل‌زدایی حاد (alcohol withdrawal) همراه با لرزش و تشنج

• شل‌کردن عضلات در اسپاسم‌های شدید

• گاهی به‌عنوان پیش‌داروی آرام‌بخش پیش از اقدامات تهاجمی
  
  

📌 مکانیسم اثر:
دیازپام با اتصال به گیرنده‌های GABA-A، موجب افزایش اثر مهاری GABA در سیستم عصبی مرکزی می‌شود.
این فرایند باعث مهار انتقال تحریکات عصبی، کاهش فعالیت نورون‌ها، و ایجاد آرام‌سازی و ضدتشنج می‌گردد.

اثر آن نسبت به میدازولام کمی دیرتر شروع می‌شود ولی مدت اثر آن طولانی‌تر است. در واقع، دیازپام برای کنترل پایدارتر تشنج مناسب‌تر است، اگرچه در اورژانس‌های خیلی حاد ممکن است جایگزین‌هایی سریع‌تر ترجیح داده شوند.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• در تشنج فعال: 5–10 mg IV آهسته (قابل تکرار هر 10–15 دقیقه تا حداکثر 30 mg)
  
  

• برای آرام‌سازی: 2–5 mg IV یا IM بسته به شدت بی‌قراری
  
  

• در کودکان: 0.1–0.3 mg/kg (حداکثر 10 mg در هر دوز)

• شروع اثر طی 1–3 دقیقه (IV) و 15–30 دقیقه (IM)

• گاهی از مسیر رکتال (شیاف یا ژل) نیز استفاده می‌شود در کودکان
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– پایش دقیق تنفس، فشار خون و سطح هوشیاری الزامی است، خصوصاً در دوزهای بالا
– خطر افسردگی تنفسی و کاهش سطح هوشیاری، به‌ویژه در ترکیب با سایر آرام‌بخش‌ها
– تزریق سریع ممکن است موجب آپنه یا آریتمی شود
– دارو چربی‌دوست است و به سرعت در بافت‌ها ذخیره می‌شود → خطر اثر طولانی در افراد مسن
– در بیماران با نارسایی کبد یا کلیه، دوز باید با احتیاط تنظیم شود
– تزریق عضلانی آن دردناک و جذب کندی دارد؛ ترجیحاً مسیر وریدی انتخاب شود
– در صورت مسمومیت، پادزهر آن فلومازنیل است، ولی باید با احتیاط در بیماران با تشنج مزمن مصرف شود

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
فنی‌توئین یک داروی ضدتشنج قوی و طولانی‌اثر است که در اورژانس برای موارد زیر تجویز می‌شود:

• مدیریت استاتوس اپی‌لپتیکوس (Status Epilepticus) پس از کنترل اولیه با بنزودیازپین
  
  

• پیشگیری از تشنج در بیماران ترومای مغزی یا آسیب حاد مغزی
  
  

• درمان تشنج تونیک-کلونیک (generalized tonic-clonic seizures) در بیماران بستری
  
  

• گاهی در درمان آریتمی‌های بطنی مقاوم (به‌ویژه زمانی که لیدوکائین مؤثر نیست)
  
  

📌 مکانیسم اثر:
فنی‌توئین با مهار کانال‌های سدیم وابسته به ولتاژ در نورون‌ها، از تکرار سریع پتانسیل‌های عمل جلوگیری می‌کند.
→ این عملکرد باعث کاهش تحریک‌پذیری نورونی و تثبیت غشای سلولی عصبی می‌شود.
در نتیجه، انتقال سیگنال‌های تشنجی مهار شده و فعالیت غیرطبیعی مغز کاهش می‌یابد.

همچنین در عضله قلب، فنی‌توئین می‌تواند با کاهش اتوماتیسیته سلول‌های بطنی، اثر ضدآریتمی خفیفی مشابه لیدوکائین داشته باشد.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• دوز بارگیری (Loading): 15–20 mg/kg وریدی آهسته
   مثلاً برای فرد 70 کیلویی: 1000–1400 mg
  
  

• سرعت تزریق: حداکثر 50 mg/min
   (در سالمندان یا بیماران قلبی: ترجیحاً 25 mg/min)
  
  

• رقیق‌سازی فقط با نرمال سالین و تزریق در لاین اختصاصی
  
  

• پس از دوز بارگیری، دوز نگهدارنده به‌صورت خوراکی یا انفیوژن ادامه می‌یابد
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– پایش دقیق ECG، فشار خون و سطح هوشیاری الزامی است
– تزریق سریع ممکن است منجر به آریتمی، افت فشار یا ایست قلبی شود
– فقط با سرم نرمال سالین رقیق می‌شود، با دکستروز ناسازگار است
– خطر ترومبوفلبیت و تحریک وریدی وجود دارد؛ حتماً در ورید بزرگ و با فیلتر تزریق شود
– شاخص درمانی باریکی دارد؛ سطح سرمی باید بین 10–20 mcg/mL حفظ شود
– مصرف همزمان با بسیاری از داروها تداخل دارد (مثلاً وراپامیل، آمیودارون، دیگوکسین و... را افزایش یا کاهش می‌دهد)
– عوارض مزمن شامل آتاکسی، گیجی، ژنژیوال هایپرپلازی، و راش‌های حساسیتی است
– در صورت بروز بثورات یا علائم مسمومیت، مصرف باید فوراً قطع شود

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
فنوباربیتال از گروه باربیتورات‌هاست و به‌عنوان یک داروی ضدتشنج قوی و دیرپای در اورژانس، خصوصاً در شرایط زیر تجویز می‌شود:

• تشنج‌های مقاوم به درمان (Refractory Seizures)

• استاتوس اپی‌لپتیکوس پس از عدم پاسخ به بنزودیازپین‌ها و فنی‌توئین

• تشنج‌های نوزادان و کودکان

• آرام‌سازی مغز در بیماران دچار آسیب‌های شدید عصبی

• در برخی پروتکل‌ها برای القای کمای دارویی در بیماران دچار فشار داخل جمجمه بالا
  
  

📌 مکانیسم اثر:
فنوباربیتال با اتصال به گیرنده‌های GABA-A، باعث افزایش مدت زمان باز بودن کانال‌های کلر و مهار فعالیت نورون‌ها می‌شود.
بر خلاف بنزودیازپین‌ها که فقط دفعات باز شدن کانال را بیشتر می‌کنند، باربیتورات‌ها مدت باز بودن کانال را هم افزایش می‌دهند، که این موضوع اثر ضدتشنجی عمیق‌تری ایجاد می‌کند.

همچنین فنوباربیتال باعث کاهش آزادسازی گلوتامات (نوروترنسمیتر تحریکی) شده و به این ترتیب سطح تحریک‌پذیری مغز به‌شدت پایین می‌آید.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• دوز بارگیری: 10–20 mg/kg به‌صورت تزریق وریدی آهسته
   (مثلاً برای فرد 70 کیلویی، حدود 1000–1400 mg)
  
  

• سرعت تزریق: نباید از 60 mg/min تجاوز کند

• دوز نگهدارنده معمولاً خوراکی یا انفیوژن مداوم است

• در نوزادان و کودکان: دوز و تنظیم دقیق‌تری نیاز است، اغلب به‌صورت اختصاصی با مانیتورینگ سطح دارو در خون
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– مانیتورینگ دقیق تنفس، فشار خون، ریتم قلب و سطح هوشیاری الزامی است
– افسردگی تنفسی و ایست تنفسی، به‌ویژه در دوزهای بالا یا تزریق سریع، از مهم‌ترین عوارض خطرناک آن است
– به‌دلیل نیمه‌عمر طولانی (80–100 ساعت)، اثرات آن ممکن است چند روز باقی بماند
– در بیماران دارای نارسایی کبدی یا کلیوی، دوز باید با دقت تنظیم شود
– اثر تجمعی دارد و با دوزهای مکرر می‌تواند به اغما و کمای دارویی منجر شود
– استفاده هم‌زمان با سایر داروهای خواب‌آور یا آرام‌بخش می‌تواند خطرناک باشد
– در نوزادان، به‌عنوان داروی انتخاب اول برای کنترل تشنج هنوز در بسیاری از پروتکل‌ها استفاده می‌شود

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
دیفن‌هیدرامین یک آنتی‌هیستامین نسل اول از دسته آنتاگونیست‌های گیرنده H1 است و در شرایط مختلف اورژانسی برای کنترل واکنش‌های حساسیتی به‌کار می‌رود. کاربردهای کلیدی آن در ترالی احیا شامل:

• واکنش‌های آلرژیک حاد مانند کهیر، خارش، تورم و قرمزی

• درمان کمکی آنافیلاکسی همراه با اپی‌نفرین و کورتون

• عوارض حساسیتی دارویی (مثلاً واکنش‌های تزریقی به آنتی‌بیوتیک‌ها یا سرم‌ها)

• پیشگیری یا درمان واکنش‌های اکستراپیرامیدال ناشی از داروهای ضدروان‌پریشی مانند هالوپریدول

• گاهی برای آرام‌سازی خفیف یا بهبود خواب در بیماران تحریک‌پذیر
  
  

📌 مکانیسم اثر:
دیفن‌هیدرامین با بلوک گیرنده‌های H1 هیستامین در سلول‌های عضلانی صاف، اندوتلیوم عروقی و سیستم عصبی مرکزی، جلوی اثرات هیستامین آزادشده را می‌گیرد.
این اثر باعث کاهش وازودیلاتاسیون، نشت عروقی، خارش و التهاب می‌شود.

همچنین با بلوک جزئی گیرنده‌های کولینرژیک، اثر آرام‌بخشی خفیفی هم دارد.
در سیستم اعصاب مرکزی، توانایی عبور از سد خونی–مغزی را دارد، بنابراین اثر خواب‌آور و ضدتهوع نیز دارد.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• دوز رایج بزرگسالان: 25–50 mg وریدی آهسته یا عضلانی

• در کودکان: 1 mg/kg (حداکثر 50 mg در هر نوبت)

• در واکنش‌های حاد تزریقی، اغلب همراه با اپی‌نفرین و هیدروکورتیزون تجویز می‌شود

• تزریق باید آهسته انجام شود (حداقل طی 1 دقیقه) برای جلوگیری از افت فشار یا تحریک عصبی
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– ممکن است باعث خواب‌آلودگی، سرگیجه، تاری دید یا خشکی دهان شود
– تزریق سریع وریدی یا دوز بالا ممکن است منجر به افت فشار خون یا تحریک پارادوکسیک CNS شود
– در سالمندان، حساسیت بیشتر نسبت به اثرات خواب‌آور یا گیجی ممکن است ایجاد شود
– در بیماران دچار آسم یا انسداد راه هوایی، بااحتیاط تجویز شود
– در مصرف همزمان با سایر داروهای خواب‌آور یا آرام‌بخش (مثل بنزودیازپین‌ها) خطر افسردگی تنفسی افزایش می‌یابد
– ممکن است در مانیتورینگ هوشیاری، سطح GCS را به‌صورت کاذب پایین نشان دهد

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
هیدروکورتیزون یکی از مهم‌ترین کورتیکواستروئیدهای سیستمیک است که در شرایط اورژانسی برای کنترل التهاب، حساسیت و حمایت همودینامیک استفاده می‌شود. موارد کلیدی مصرف آن عبارت‌اند از:

• واکنش‌های آلرژیک شدید و آنافیلاکسی (در کنار اپی‌نفرین و آنتی‌هیستامین)
  
  

• شوک آنافیلاکتیک یا شوک سپتیک مقاوم به مایعات
  
  

• بیمار دچار نارسایی فوق کلیوی (Addisonian Crisis)
  
  

• التهاب حاد راه‌های هوایی مانند حملات شدید آسم یا COPD
  
  

• کمک به پایداری فشار خون در بیماران بحرانی (به‌ویژه در شوک مقاوم به کاتکول‌آمین‌ها)
  
  

📌 مکانیسم اثر:
هیدروکورتیزون یک گلوکوکورتیکوئید است که با اتصال به گیرنده‌های داخل سلولی، موجب تنظیم بیان ژن‌های التهابی می‌شود.
این دارو:

• آزادسازی واسطه‌های التهابی (مثل پروستاگلاندین‌ها، لوکوترین‌ها، سیتوکین‌ها) را مهار می‌کند
  
  

• پاسخ ایمنی بیش‌فعال را سرکوب می‌کند
  
  

• نفوذپذیری عروقی را کاهش می‌دهد
  
  

• در سطح عروق، پاسخ به کاتکول‌آمین‌ها را افزایش می‌دهد (کمک به بهبود فشار خون)
  → در نتیجه موجب کاهش التهاب، کنترل واکنش‌های حساسیتی و بهبود وضعیت همودینامیک می‌شود
  
  

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• در آنافیلاکسی: 100 mg IV به‌صورت تزریق آهسته یا انفیوژن
  
  

• در بحران آدیسونی یا شوک سپتیک: 100 mg وریدی هر 6 تا 8 ساعت
  
  

• معمولاً پودر داخل ویال با 2 ml حلال مخصوص آن (یا آب استریل) حل شده و بلافاصله استفاده می‌شود
  
  

• در صورت نیاز، دوز بالا به‌صورت انفیوژن در حجم رقیق‌شده تجویز می‌شود
  
  

• برای کودکان، دوز بر اساس وزن (2–4 mg/kg) تنظیم می‌شود
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– در تزریق سریع، ممکن است افزایش فشار خون، بی‌قراری یا هیپرتنشن حاد رخ دهد
– در بیماران مبتلا به دیابت، سطح قند خون باید به‌دقت پایش شود؛ خطر هیپرگلیسمی بالاست
– در بیماران با سابقه زخم گوارشی، ممکن است خطر خونریزی یا سوراخ شدن معده افزایش یابد
– تجویز همزمان با NSAIDها یا داروهای ضدانعقاد باید بااحتیاط انجام شود
– در نارسایی کلیوی یا کبدی، تنظیم دوز ممکن است نیاز باشد
– مصرف مکرر یا طولانی‌مدت ممکن است باعث سرکوب محور HPA و افزایش خطر عفونت شود
– دارو باید به‌صورت استریل و بلافاصله پس از تهیه محلول تزریق شود؛ پایداری محلول محدود است

🩺 موارد مصرف اورژانسی:
متوکلوپرامید یک داروی ضدتهوع و پروکینتیک (افزاینده حرکات گوارشی) است که در اورژانس کاربردهای مشخصی دارد، از جمله:

• درمان تهوع و استفراغ حاد ناشی از دارو، میگرن، یا اورژانس‌های گوارشی
  
  

• پیشگیری از تهوع قبل یا بعد از جراحی یا شیمی‌درمانی
  
  

• کاهش تهوع در بیماران دچار انفارکتوس قلبی یا در مراحل ابتدایی احیا
  
  

• تسهیل تخلیه معده در بیماران دچار گاستروپارزی (به‌خصوص دیابتی‌ها)
  
  

• گاهی قبل از لوله‌گذاری معده یا آندوسکوپی
  
  

📌 مکانیسم اثر:
متوکلوپرامید با بلوک گیرنده‌های دوپامین D2 در ناحیه CTZ (trigger zone) بصل‌النخاع از تهوع و استفراغ جلوگیری می‌کند.
همچنین با تحریک گیرنده‌های 5-HT4 و مهار گیرنده‌های 5-HT3 در دستگاه گوارش، باعث افزایش حرکات معده و دوازدهه و تسریع تخلیه معده می‌شود.

این اثرات ترکیبی موجب می‌شود دارو هم در کنترل تهوع مؤثر باشد، و هم در بیماران دارای اختلال حرکات معده یا برگشت محتویات به مری.

💉 نحوه مصرف و دوز رایج در اورژانس:

• دوز معمول بزرگسالان: 10 mg (2 ml) به‌صورت تزریق آهسته وریدی یا عضلانی
  
  

• در تهوع شدید: تزریق آهسته طی 1–2 دقیقه
  
  

• در کودکان: دوز بر اساس وزن (0.1–0.15 mg/kg، حداکثر 10 mg)
  
  

• قابل تکرار هر 6–8 ساعت در صورت نیاز
  
  

• در برخی موارد به‌صورت انفیوژن رقیق‌شده نیز استفاده می‌شود
  
  

⚠️ نکات پرستاری و ایمنی:
– تزریق سریع وریدی ممکن است باعث اضطراب، بی‌قراری یا خواب‌آلودگی ناگهانی شود
– مصرف طولانی‌مدت ممکن است منجر به بروز عوارض اکستراپیرامیدال شود، به‌ویژه در سالمندان و نوجوانان (حرکات غیرارادی، دیستونی، آکاتیزی)
– در صورت بروز علائم عصبی، داروی ضد EPS مثل بی‌پریدن یا دیفن‌هیدرامین باید تجویز شود
– در بیماران با پارکینسون یا سابقه تشنج باید با احتیاط مصرف شود
– در صورت وجود خونریزی گوارشی، سوراخ‌شدگی، یا انسداد مکانیکی مصرف ممنوع است
– در بارداری نسبتاً ایمن است و در تهوع بارداری نیز استفاده می‌شود (با دوز مناسب)